Duurzame whisky van Brabantse bodem

Een geel gouden kleur die neigt naar jonge maïs met een mooie viscositeit. Een neus van graan, mout, jong hout en hooi. Naast de granige aroma’s komen er duidelijk fruitige, zoete tonen naar voren met een hint naar florale tonen. Denk hierbij aan vanille, karamel, boter, abrikoos, appel en peer met een hint naar zoethout en bloemen.

 
We hebben het over Bus Whisky. Een single estate whisky die van korrel tot borrel afkomstig is van een Brabantse familiebedrijf, de Heische Hoeve. Dit is een kersenboerderij, een distilleerderij en proeflokaal. De introductie is op het International Whisky Festival in Den Haag, 15, 16 en 17 november. 

Het productieproces van Bus Whisky is ambachtelijk en relatief kleinschalig met een beperkt stookvolume van zo’n 50 vaten per jaar. Dat geeft de sterke drank het exclusieve karakter van een limited edition. Niet alleen het water, maar ook alle gebruikte grondstoffen komen van dezelfde boerderij. De naam Bus Whisky komt van de buurtschap Bus bij het Brabantse dorp Nistelrode. Het buurtschapje ligt vlakbij de zogenaamde Peelrandbreuk, een geologische breuklijn die zijn naam dankt aan de Peel. In Nistelrode beschikt men over een eigen waterbron met zogenaamd wijstwater. Wijstwater is veelal afkomstig van 25 tot 80 meter diepte en varieert in ouderdom van 70 tot 600 jaar. Door de ondergrondse samensmelting van deze waterstromen ontstaat een unieke natuurlijke variëteit aan mineralen die Bus Whisky een eigen signatuur geven.

Circulaire productie

 

Een van de belangrijkste ingrediënten van Bus Whisky is mout, die gemaakt wordt uit zelf geteelde brouwgerst. Een groot deel wordt geteeld op kleine akkers in de regio zonder toepassing van kunstmest of bestrijdingsmiddelen. De akkers worden de komende jaren voorzien van bloemrijke akkerranden om een bijdrage te leveren aan de steeds verder afnemende biodiversiteit op het platteland. De brouwgerst wordt geteeld met behulp van de antieke machines van de lokale dorsclub De Stofvreters. De dorsclub is geworteld in de regio en bestaat uit hobbyisten en verzamelaars van oude landbouwwerktuigen. De club probeert deze machines te bewaren, zo nodig te restaureren en in de originele staat te houden. Dat doen ze door er met regelmaat mee te werken. Onder andere door de gerst te verbouwen en te oogsten voor Bus Whisky.

Duurzame stokerij

De stokerij bij de Heische Hoeve draait op groene stroom van 400 zonnepanelen op het dak, zonneboilers, warmtepompen, biomassa en biopropaan; de tractor van de distillery wordt getankt met blauwe diesel. Daarnaast proberen ze zoveel mogelijk restwarmte in het productieproces te benutten. Whisky kent één behoorlijk grote reststroom en dat is ‘bierbostel’ ofwel ‘brewers grain’. De meeste stokerijen en brouwerijen voeren deze reststroom af naar veehouderijen, waar het aan de dieren wordt gevoerd. Bij Bus Whisky is er al brood van gebakken en granola van gemaakt. Ook is geprobeerd de bierbostel te drogen, maar dat kostte veel energie. De distillers zetten daarom in op een eigen gepatenteerde uitvinding: bierbostel-beton. Door het toevoegen van kalk aan bierbostel ontstaat een duurzame betonsoort die tijdens het uitharden CO² opneemt. Zo is een CO²-negatieve bouwstof ontwikkeld, die bovendien helemaal circulair na de sloop weer op het land gebruikt kan worden als organische meststof.

Bourbon vaten

Bus Whisky rijpt hoofdzakelijk op first fill bourbon vaten uit Amerika. Met ouderwets ambachtelijk werk worden de vaten in topconditie gebracht voordat ze worden vervoerd via Schotland naar de stokerij bij de Heische Hoeve. De jarenlange rijping in deze vaten zorgt voor kruidige tonen en rijke vanillesmaken, die allemaal bepalend zijn voor de smaak van de single malt. Naast first fill bourbon hebben de distillers ook een aantal specials in petto. Deze dranken liggen te rijpen op port-, madeira- en sherryvaten.

Het jonge team

Bus Whisky is een onafhankelijke familiestokerij. Dennis Hurkmans en Ezra Leeger zijn al bijna twintig jaar actief met De Heische Hoeve. De streekproductenboerderij biedt ook ook nog eens allerlei activiteiten en bedrijfsuitjes aan. In 2015 zijn ze gestart met de productie van single malt whisky, samen met een team van specialisten.

De proevers van Bus Whisky. Foto's: Gabriëls Fotografie

Marcel van Roessel is de master distiller en whisky-expert. Distiller Bram Huvenaars is een echte whiskyliefhebber en gekend brouwexpert. Afkomstig van Swinkels Family Brewers, dus over mashing hoef je hem niets meer te vertellen. In de stokerij van Bus Whisky kan deze fanatieke hobbybrouwer van zijn hobby zijn werk maken. Rob Ulijn was de eerste master distiller bij Bus Whisky. Hij heeft een cruciale rol gehad bij de opstart en opschaling van de productie. Inmiddels heeft Rob zijn carrière voortgezet bij de Hertog Jan Bierbrouwerij. Op de achtergrond is hij echter nog steeds actief betrokken bij ‘zijn kindje’ Bus Whisky.

Distiller & farmer Eric van Dijk is lid van dorsclub de Stofvreters die met antieke machines het agrarisch erfgoed levend houden en brouwgerst telen voor Bus Whisky. Naast whiskystoker is Eric ook de man van het kwaliteits- en veiligheidsbeleid. Zijn farmaceutische achtergrond komt daarbij goed van pas. Food designer & liquorist Ine Stallaart is vanaf het eerste uur betrokken bij Bus Whisky; zij is levensmiddelentechnoloog en liquorist. Naast distilling, workshops en tastings doet Ine aan concept-ontwikkeling en design. Ine was eerder actief binnen Youth Food Movement. Een kunstenares ontwierp het etiket; dit is een artistieke impressie van de Peelrandbreuk.

Whisky Festival

Op het International Whisky Festival in Den Haag (15-17 november) is de duurzame Brabantse whisky voor het eerst officieel te proeven en te koop. De voorraad Bus Whisky is echter beperkt, want de productie is nog kleinschalig. Wie verzekerd wil zijn van een genummerde en hand gesigneerde fles uit Batch no 1. kan alvast een fles reserveren. In principe is Bus Whisky ook bestemd voor de horeca. Het team oriënteert zich echter nog op levering aan de groothandels. Als de whisky aanslaat bij de horeca en de whiskyliefhebber, dan zal de productie zeker opgevoerd moeten worden.